کانی‌شناسی و ژئوشیمی عناصر خاکی کمیاب در کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت ناحیه زنجان

Authors

  • قاسم نباتیان دانشجوی دکترا، بخش زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت ‌مدرس، تهران، ایران
  • مجید قادری دانشیار، بخش زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت ‌مدرس، تهران، ایران
Abstract:

کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت، از ذخایر مهم عناصر خاکی کمیاب به‌شمار می‌روند. کانی‌زایی عناصر خاکی کمیاب در ناحیه زنجان، همراه با کانسارهای مگنتیت- آپاتیت سرخه‌دیزج، علی‌آباد، مروارید، ذاکر، اسکند و گلستان‌آباد دیده می‌شود. این ناحیه از دید ساختاری در پهنه البرز باختری- آذربایجان و زیرپهنه طارم قرار دارد. بیشتر سنگ‌های ناحیه، مربوط به واحدهای گدازه‌ای ائوسن و شامل الیوین‌بازالت، تراکی‌آندزیت، آندزیت و به مقدار فراوان سنگ‌های آذرآواری به‌ویژه توف‌ است که در طی ائوسن بالایی توسط توده‌های نفوذی با ترکیب میکروکوارتزدیوریت پورفیری و کوارتزمونزونیت تا کوارتزمونزودیوریت قطع شده‌اند. کانی‌زایی مگنتیت- آپاتیت ناحیه زنجان در ارتباط با سنگ‌های نفوذی با ترکیب کوارتزمونزونیت تا کوارتزمونزودیوریت است و بیشتر به شکل رگه‌ای و داربستی (رگه- رگچه‌های نامنظم مگنتیت- آپاتیت) دیده می‌شود. در همه کانسارهای مگنتیت- آپاتیت ناحیه، بلورهای آپاتیت همراه با مگنتیت است و اندازه آنها در برخی موارد به بیش از 20 سانتی‏متر می‌رسد. مونازیت مهم‏ترین کانی عناصر خاکی کمیاب در این ذخایر است که به‌صورت میانبار(انکلوزیون) در آپاتیت تمرکز پیدا کرده است. محتوای مجموعREE  در کانی آپاتیت این کانسارها 4/0 تا 6/1 درصد است. مطالعات انجام‎شده، بیانگر غنی‌شدگی این کانسارها از عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) نسبت به عناصر خاکی کمیاب سنگین (HREE) است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد کانی‌سازی مگنتیت- آپاتیت در ناحیه زنجان از ماگمای کوارتزمونزونیتی با ترکیب کالک‌آلکالن که در موقعیت زمین‌ساختی کمان‌های ماگمایی قرار دارد، تشکیل شده است. با توجه به بررسی‌های انجام‎شده در ناحیه زنجان، کانسارهای مگنتیت- آپاتیت این ناحیه در گروه پتانسیل‌های مهم تمرکز REE در ایران به‌شمار می‌آیند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی ژنز کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت ± عناصر نادر خاکی در محدوده بافق- ساغند، بر اساس مطالعه ایزوتوپ اکسیژن

زون متالوژنی بافق- ساغند در ایران مرکزی میزبان کانسارهای عظیم اکسید آهن- آپاتیت (IOA) با Ti کم و یا به عبارتی کانسارهای آهن تیپ کایروناست که حدود 1500 میلیون تن سنگ آهن با عیار میانگین 55 % را شامل شده‌اند که می‌توان به کانسارهای چادرملو، چغارت، سه‌چاهون و اسفوردی اشاره کرد. منشأ این کانسارها مدت‌ها مورد بحث بوده و نظرات متعددی از جمله ماگمایی، هیدروترمال، کربناتیتی، سازند آهن نواری و رسوبی- بر...

full text

بررسی کانی‌های خاکی کمیاب در کانسار مگنتیت-آپاتیت اسفوردی، ناحیه بافق

کانسار مگنتیت-آپاتیت اسفوردی در 35 کیلومتری شمال خاور شهر بافق واقع شده است. ناحیه معدنی بافق  که در برگیرنده بیش از 45 کانسار و بی‌هنجاری آهن و تعدادی کانسار و بی‌هنجاری روی و سرب سولفیدی، منگنز و اورانیم است،  در حدفاصل بین دو گسل کوهبنان در خاور و بافق- پشت بادام در باختر قرار گرفته است. کانسنگ‌ها در یک مجموعه آتشفشانی- رسوبی متعلق به پرکامبرین بالایی-کامبرین تشکیل شده‌اند. این مجموعه که به ...

full text

مطالعات کانی‌شناسی و ژئوشیمی عناصر خاکی کمیاب کانسنگ‌های باریم- آهن- منگنز قره‎بلاغ، خاور مهاباد، استان آذربایجان‌ غربی

منطقه قره‎بلاغ، در 20 کیلومتری خاور مهاباد، جنوب استان آذربایجان ‌غربی قرار گرفته است. سنگ‌های کربناتی سازند بایندر و دولومیت‌های سازند سلطانیه در این منطقه میزبان کانی‎سازی‌هایی از باریم، آهن و منگنز هستند. با توجه به مطالعات کانی‌شناسی، باریت، مگنتیت، هماتیت، گوتیت، لیمونیت و پیرولوزیت تجمعات کانیایی اصلی این کانی‌سازی‌ها هستند که در مقادیر کم توسط کالکوپیریت، مالاکیت، آزوریت و کلسیت همراهی م...

full text

ژنز کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت: بر پایه مطالعه آپاتیت‌های پهنه بافق- ساغند، ایران مرکزی

منشأ کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت (IOA) کم Ti و یا به عبارتی کانسارهای آهن نوع کایرونا مدت‌ها مورد بحث بوده و نظرات بسیاری از جمله ماگمایی، گرمابی، ماگمایی- گرمابی، سازند آهن نواری و رسوبی- بروندمی در این باره ارائه شده است. پهنه فلززایی بافق- ساغند در ایران مرکزی میزبان کانسارهای سترگی از این نوع است که حدود 1500 میلیون تن سنگ آهن با عیار میانگین 55 درصد را شامل شده‌اند که می‌توان به کانسارهای ...

full text

مطالعه‌ ژئوشیمی عناصر اصلی، جزیی و خاکی کمیاب در رسوبات بستر دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه فوق ­اشباع از نمک در جهان است که در میان استان‌های آذربایجان ­شرقی و غربی در شمال باختر ایران جای دارد. در این پژوهش ژئوشیمی عناصر اصلی، جزیی و خاکی کمیاب 130 نمونه که از 25 سانتی‌متری پایانی گمانه حفر شده با ژرفای یک و نیم متری میان سال­های 1394 تا 1395 برداشت شده است؛ بررسی شد. مطالعه ژئوشیمی عناصر اصلی نشان‌دهنده گوناگونی و ناهمگنی زیاد در مقدار اکسید عناصر اصل...

full text

مطالعه ژئوشیمی عناصر خاکی کمیاب و ترکیب دولومیت‌های کانسار اپی‌ژنتیک فلوریت- باریت آتش‌کوه (جنوب دلیجان)

ذخیره فلوریت- باریت آتش‌کوه در جنوب‌ دلیجان (استان مرکزی) نمونه‌ای از ذخایر اپی‌ژنتیک- گرمابی است که در سنگ میزبان آهک، آهک دولومیتی، شیست و اسلیت‌های سازند شمشک و بادامو با گستره زمانی ژوراسیک پیشین تا میانی شکل گرفته است. کانی‌سازی فلوریت در منطقه در دو رگه اصلی با طول متوسط 150 متر و ضخامت متغیر 5/0 تا 3 متر در شکستگی‌هایی با راستای شرقی- غربی و شیب بیش از °70 رخ داده است. فلوریت و باریت به ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 93

pages  157- 170

publication date 2014-12-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023